🥕 Polski Wywar Warzywny – Esencjonalna Baza do Zup i Sosów
🔸 Składniki na ok. 3–3,5 litra wywaru
🥕 Warzywa (dostępne cały rok w Polsce):
- 3 marchewki
- 2 pietruszki (korzeń)
- 1/2 dużego selera korzeniowego
- 1 średni por (biała i jasnozielona część)
- 1 cebula (opalona w łupinie)
- 2–3 ząbki czosnku
- Kawałek kapusty włoskiej lub zwykłej (opcjonalnie – nada słodyczy i głębi)
- Kawałek pasternaku (opcjonalnie, jeśli dostępny – wzmacnia aromat)
- Kilka gałązek natki pietruszki (korzenie możesz też wykorzystać)
🌿 Przyprawy:
- 3 liście laurowe
- 5–6 ziaren ziela angielskiego
- 8–10 ziaren czarnego pieprzu
- 1–2 ziarenka jałowca (opcjonalnie – dodają leśnej nuty)
- Sól do smaku
🍄 Dodatkowo:
- 2 suszone grzyby (np. podgrzybki lub borowiki – opcjonalnie)
- 1–2 suszone pomidory (opcjonalnie, dodają umami)
- 4–4,5 litra zimnej wody
🍲 Sposób przygotowania krok po kroku
1. Przygotowanie składników
- Warzywa: Obierz marchew, pietruszkę, seler i czosnek. Pora dokładnie wypłucz (szczególnie jego zieloną część). Pokrój wszystkie warzywa na duże kawałki – nie za drobno, by nie rozpadły się w trakcie gotowania.
- Cebulę opal w łupinie na suchej patelni lub bezpośrednio nad ogniem – nada wywarowi głębokiego, złocistego koloru i lekko karmelowej nuty.
2. Gotowanie wywaru
- Do dużego garnka włóż warzywa, zalej zimną wodą (ok. 4–4,5 litra).
- Dodaj przyprawy oraz suszone grzyby (jeśli używasz) i suszone pomidory.
- Powoli doprowadź do wrzenia na średnim ogniu.
- Gdy zacznie wrzeć, zmniejsz ogień do minimum – wywar powinien tylko delikatnie “mrugać”.
- Gotuj przez minimum 2 godziny, pod lekko uchyloną pokrywką. Nie mieszaj – to zapewni klarowność bulionu.
3. Klarowanie wywaru
Po ugotowaniu:
- Odcedź przez sitko wyłożone gazą lub czystą bawełnianą ściereczką.
- Jeśli wywar jest mętny, możesz zastosować technikę klarowania białkiem:
- Ubij jedno białko jajka.
- Dodaj je do lekko przestudzonego wywaru, podgrzewając go delikatnie.
- Białko zbierze drobinki – następnie przecedź wszystko ponownie przez gazę.
4. Doprawianie i przechowywanie
- Dopraw wywar solą na końcu – pozwala to lepiej kontrolować smak.
- Po ostudzeniu przechowuj w lodówce do 5 dni lub zamroź w porcjach (np. w pojemnikach lub woreczkach do lodu).
💡 Ciekawostki i kulinarne tipy:
🌱 Dlaczego nie używamy warzyw zbyt młodych?
Młode warzywa (np. młoda marchew) zawierają mniej cukrów i aromatów – do wywarów lepsze są warzywa z późnego zbioru, bogatsze w smak.
🔥 Opalona cebula – sekret koloru i głębi
To jeden z najstarszych tricków w kuchni polskiej. Dzięki opaleniu, cebula nada wywarowi piękny, bursztynowy kolor i lekko dymną nutę, bez potrzeby dodawania mięsa.
🍄 Suszone grzyby – naturalne umami
Nawet niewielka ilość grzybów podbije głębię smaku. Wywar zyskuje wtedy bardziej „rosołowy” charakter – idealny do barszczu, żurku lub krupniku.
❄️ Praktyczna rada na zimę:
Zimą warzywa możesz wcześniej uprażyć w piekarniku (180°C przez ok. 25 minut). Karmelizacja cukrów naturalnych wydobędzie jeszcze więcej smaku z warzyw.
🧂 Kiedy solić?
Na końcu! Gotowanie z solą od początku może wyciągać z warzyw wodę zbyt wcześnie i dać płaski smak. Soląc na końcu masz pełną kontrolę.
Pamiętaj aby po procesie gotowania natychmiast schłodzić wywar!
🥣 Do czego używać warzywnego wywaru?
- ✅ Zupy: pomidorowa, jarzynowa, barszcz czerwony, ogórkowa
- ✅ Sosy: koperkowy, pieczarkowy, pomidorowy
- ✅ Dania jednogarnkowe i risotta
- ✅ Do podlewania pieczeni i zapiekanek
- ✅ Jako baza do domowego ramen lub pho w wersji wege
Smacznego! 🌿
Ten warzywny wywar to idealna baza nie tylko dla wegetarian – docenią go także wszyscy, którzy cenią czysty, naturalny smak i esencję kuchni polskiej.
Wywar drobiowy:
🥕 Składniki na esencjonalny wywar z kurczaka (ok. 3–3,5 litra)
Mięso:
- 1 cały kurczak (ok. 1,5–2 kg) lub porcje rosołowe: skrzydełka, korpus, szyja, udka
- Opcjonalnie: podroby (serca, żołądki – bez wątróbki)Kwestia Smaku+1Kuchenne Przygody+1Gotujmy.pl
Warzywa:
- 2–3 marchewki
- 1 pietruszka (korzeń)
- 1/2 selera korzeniowego
- 1 por (biała część)
- 1/4 małej kapusty włoskiej lub zwykłej
- 1 cebula (opalona w łupinie)
- 2 ząbki czosnku
- Kilka gałązek natki pietruszki
Przyprawy:
- 3 liście laurowe
- 4–5 ziaren ziela angielskiego
- 8–10 ziaren czarnego pieprzu
- Sól do smaku
- Dodatkowo:
- 2–3 suszone grzyby (np. podgrzybki) – opcjonalnie
- Woda – ok. 4–4,5 litra
🍲 Sposób przygotowania krok po kroku
1. Przygotowanie składników
- Mięso: Dokładnie opłucz kurczaka pod zimną wodą, usuń ewentualne resztki piór i nadmiar tłuszczu. Jeśli używasz całego kurczaka, podziel go na mniejsze części.
- Warzywa: Obierz marchew, pietruszkę, seler i por. Pokrój na większe kawałki. Cebulę przekrój na pół i opal na suchej patelni lub bezpośrednio nad palnikiem, aż nabierze ciemnego koloru – to doda wywarowi głębi smaku i koloru.
2. Gotowanie wywaru
- W dużym garnku umieść mięso i zalej je zimną wodą tak, aby było całkowicie przykryte (ok. 4–4,5 litra).
- Powoli doprowadź do wrzenia na średnim ogniu.
- Gdy na powierzchni pojawią się szumowiny (piana), zbierz je łyżką cedzakową.
- Po usunięciu szumowin dodaj przygotowane warzywa, opaloną cebulę, czosnek, przyprawy (liście laurowe, ziele angielskie, pieprz), natkę pietruszki oraz suszone grzyby, jeśli używasz.
- Zmniejsz ogień do minimum, tak aby wywar tylko delikatnie “mrugał”.
- Gotuj pod uchyloną pokrywką przez około 2,5–3 godziny.
3. Klarowanie wywaru
- Po ugotowaniu wywaru, przecedź go przez gęste sito wyłożone gazą lub czystą ściereczką do innego garnka, aby usunąć drobne cząstki i uzyskać klarowny płyn.
- Jeśli wywar jest nadal mętny, możesz zastosować metodę klarowania białkiem:
- Ubij jedno białko jajka na pianę i dodaj do lekko przestudzonego wywaru.
- Podgrzewaj powoli, mieszając, aż piana zbierze drobinki zanieczyszczeń.
- Ponownie przecedź przez gazę.
4. Doprawianie i przechowywanie
- Dopraw wywar solą do smaku.
- Po ostudzeniu przechowuj w lodówce do 5 dni lub zamroź w porcjach – wywar zachowa świeżość do 3 miesięcy.
💡 Porady
- Nie mieszaj wywaru podczas gotowania – to pomoże zachować jego klarowność.
- Dodanie suszonych grzybów wzbogaci smak i aromat wywaru.
- Opalanie cebuli nada wywarowi piękny, złocisty kolor.
Ten wywar drobiowy (z kurczaka, kury, indyka) stanowi doskonałą bazę do wielu zup, takich jak rosół, pomidorowa czy barszcz biały, a także do sosów i innych dań kuchni polskiej. Smacznego!
Wywar Wołowy
🥩 Esencjonalny bulion wołowy (ok. 2–2,5 litra)
Mięso:
- 1 kg wołowiny z kością (np. szponder, mostek, goleń, ogon)
Warzywa:
- 2 marchewki
- 1 pietruszka (korzeń)
- 1/4 selera korzeniowego
- 1 por (biała część)
- 1 cebula (opalona w łupinie)
- 2 ząbki czosnku
- Kilka gałązek natki pietruszki
Przyprawy:
- 3 liście laurowe
- 4–5 ziaren ziela angielskiego
- 8–10 ziaren czarnego pieprzu
- Sól do smaku
Dodatkowo:
- 2–3 suszone grzyby (np. podgrzybki) – opcjonalnie
- Woda – ok. 3 litry
🍲 Sposób przygotowania krok po kroku
1. Przygotowanie mięsa
- Mięso: Dokładnie opłucz wołowinę pod zimną wodą, usuń ewentualne resztki.
- Blanszowanie (opcjonalne): Aby uzyskać klarowny bulion, możesz zastosować metodę blanszowania:
- Zalej mięso zimną wodą, doprowadź do wrzenia, gotuj przez 2–3 minuty.
- Odlej wodę, opłucz mięso pod zimną wodą, oczyść garnek.
- Włóż mięso z powrotem do garnka i zalej świeżą zimną wodą
2. Gotowanie bulionu
- Zalej mięso zimną wodą (ok. 3 litry), tak aby było całkowicie przykryte.
- Powoli doprowadź do wrzenia na średnim ogniu.
- Gdy na powierzchni pojawią się szumowiny (piana), zbierz je łyżką cedzakową.
- Zmniejsz ogień do minimum, tak aby bulion tylko delikatnie “mrugał”.
- Gotuj pod uchyloną pokrywką przez około 2,5–3 godziny
3. Dodanie warzyw i przypraw
- W międzyczasie przygotuj warzywa: obierz marchew, pietruszkę, seler i por. Pokrój na większe kawałki.
- Cebulę przekrój na pół i opal na suchej patelni lub bezpośrednio nad palnikiem, aż nabierze ciemnego koloru – to doda bulionowi głębi smaku i koloru.
- Po około 1,5 godziny gotowania mięsa dodaj do garnka przygotowane warzywa, opaloną cebulę, czosnek, przyprawy (liście laurowe, ziele angielskie, pieprz), natkę pietruszki oraz suszone grzyby, jeśli używasz.
- Kontynuuj gotowanie na małym ogniu przez kolejne 1–1,5 godziny.
4. Klarowanie bulionu
- Po ugotowaniu bulionu, przecedź go przez gęste sito wyłożone gazą lub czystą ściereczką do innego garnka, aby usunąć drobne cząstki i uzyskać klarowny płyn.
- Jeśli bulion jest nadal mętny, możesz zastosować metodę klarowania białkiem:
- Ubij jedno białko jajka na pianę i dodaj do lekko przestudzonego bulionu.
- Podgrzewaj powoli, mieszając, aż piana zbierze drobinki zanieczyszczeń.
- Ponownie przecedź przez gazę.
5. Doprawianie i przechowywanie
- Dopraw bulion solą do smaku.
- Po ostudzeniu przechowuj w lodówce do 5 dni lub zamroź w porcjach – bulion zachowa świeżość do 3 miesięcy.
💡 Porady
- Nie mieszaj bulionu podczas gotowania – to pomoże zachować jego klarowność.
- Dodanie suszonych grzybów wzbogaci smak i aromat bulionu.
- Opalanie cebuli nada bulionowi piękny, złocisty kolor.
Ten bulion wołowy stanowi doskonałą bazę do wielu zup, takich jak rosół, cebulowa czy barszcz czerwony, a także do sosów i innych dań ciemnych kuchni polskiej. Smacznego!